Thee zetten lijkt misschien eenvoudig: water koken, thee erin, even wachten en klaar. Maar wie zich verdiept in de wereld van thee, merkt al snel dat temperatuur een cruciale rol speelt in de uiteindelijke smaak. Verschillende theesoorten vragen om verschillende temperaturen om hun aroma’s optimaal vrij te geven. Maar hoe strikt moet je die richtlijnen volgen? En is temperatuur echt zo belangrijk, of is het eerder een luxeprobleem voor theeliefhebbers?
De invloed van temperatuur op thee
De temperatuur van het water bepaalt welke smaken en stoffen vrijkomen uit de theeblaadjes. Thee bevat onder andere tannines, aminozuren en essentiële oliën die samen de smaakervaring vormen. Te heet water kan ervoor zorgen dat thee bitter wordt, terwijl te lauw water niet alle smaaknuances naar voren brengt. Vooral delicate theeën, zoals witte en groene thee, vereisen precisie, terwijl robuustere theeën, zoals zwarte en oolong, wat vergevingsgezinder zijn.
De algemene regel is: hoe delicater de thee, hoe lager de watertemperatuur. Dit komt doordat te heet water de complexe smaakprofielen kan vernietigen en ongewenste bitterheid kan veroorzaken. Maar hoe vertaalt zich dat naar concrete richtlijnen per theesoort?
Welke temperatuur per theesoort?
Elke theesoort heeft een ideale watertemperatuur om zijn beste eigenschappen te onthullen. Hier is een overzicht:
Witte thee: 70 – 80°C
Witte thee, zoals Bai Mudan of Silver Needle, bestaat uit jonge, nauwelijks verwerkte theeblaadjes. Ze bevatten veel aminozuren die zoetheid en zachtheid brengen. Te heet water kan deze subtiele tonen maskeren met een wrange bitterheid. Een temperatuur rond de 75°C laat de thee rustig trekken en geeft een zachte, florale smaak.
Groene thee: 70 – 85°C
Groene thee varieert sterk in verwerkingsmethoden en herkomst. Japanse groene theeën zoals Sencha of Gyokuro vragen vaak een lagere temperatuur (rond de 70°C) om hun umami-smaak en frisheid te behouden. Chinese groene theeën, zoals Longjing, kunnen tot 85°C verdragen zonder bitter te worden. Heet water extraheert snel de tannines, waardoor de thee wrang en onaangenaam kan smaken.
Oolong thee: 80 – 95°C
Oolong bevindt zich tussen groene en zwarte thee in en heeft een breed spectrum aan smaken. Lichtere oolongs (zoals Tieguanyin) floreren rond de 80-85°C, terwijl donkerdere varianten (zoals Da Hong Pao) dichter bij de 90-95°C mogen zitten. De complexe oxidatieprocessen die oolong thee ondergaat, vragen om een wat flexibelere aanpak, afhankelijk van hoe diep de thee is geoxideerd.
Zwarte thee: 90 – 100°C
Zwarte thee is volledig geoxideerd en kan over het algemeen goed tegen kokend water. Assam, Darjeeling en Ceylon theeën worden traditioneel met 95-100°C water gezet. Toch is er een nuance: delicate Darjeeling first flush-theeën kunnen beter bij 85-90°C worden gezet om hun fruitige en florale tonen niet te overstemmen.
Pu-erh en andere post-gefermenteerde theeën: 95 – 100°C
Pu-erh thee, zowel rauw (sheng) als gerijpt (shou), wordt vaak met kokend water overgoten. De fermentatieprocessen geven deze thee een robuust karakter dat bestand is tegen hoge temperaturen. Dit type thee wordt vaak meerdere keren opgeschonken, waarbij de eerste infusie soms zelfs kort wordt afgespoeld met kokend water om onzuiverheden te verwijderen.
Hoe streng moet je de temperatuurregels volgen?
Hoewel deze richtlijnen helpen om de optimale smaak uit thee te halen, betekent dit niet dat thee op een verkeerde temperatuur per se ‘mislukt’. Het hangt af van persoonlijke voorkeur. Sommige mensen houden van een bitterdere groene thee of een mildere zwarte thee. Thee zetten is ook een kwestie van experimenteren en ontdekken wat je zelf het lekkerst vindt.
Bovendien zijn niet alle theeën even gevoelig voor temperatuur. Een goedkope, industriële groene thee zal minder subtiel reageren op temperatuur dan een met de hand verwerkte topkwaliteit thee. Bij hoogwaardige theeën kan een afwijking van 5-10°C echter een groot verschil maken.
Hoe controleer je de temperatuur zonder thermometer?
Niet iedereen heeft een thermometer bij de hand. Gelukkig zijn er eenvoudige methoden om de temperatuur van water in te schatten:
- 100°C: vers gekookt water.
- 90°C: een minuut laten afkoelen na het koken.
- 80°C: twee minuten laten afkoelen.
- 70°C: drie tot vier minuten laten afkoelen.
Een andere handige methode is te luisteren naar het water tijdens het koken. Bij 70-80°C ontstaan er kleine bubbels aan de randen van de pan (ook wel ‘visogen’ genoemd). Bij 80-90°C beginnen grotere bubbels op te stijgen en bij 100°C is het een rollend kookpunt.
Is watertemperatuur echt belangrijk?
Ja en nee. Als je het maximale uit een thee wil halen, is temperatuur een factor om rekening mee te houden. Het voorkomt bitterheid bij delicate theeën en zorgt ervoor dat de juiste aroma’s vrijkomen. Maar thee drinken blijft een persoonlijke ervaring, en er is geen absolute regel die dicteert hoe jij jouw thee moet bereiden.
Voor wie geniet van hoogwaardige thee en op zoek is naar de beste smaak, is het zeker de moeite waard om met temperatuur te experimenteren. Voor wie gewoon een kop thee wil zonder gedoe, volstaat het om te weten dat groene thee liever niet met kokend water wordt overgoten en dat zwarte thee daar minder moeite mee heeft. Hoe diep je in de wereld van theetemperaturen duikt, hangt dus vooral af van hoeveel waarde je hecht aan perfectie in een kop thee.
